Το τελευταίο χρονικό διάστημα, πολλά συμβαίνουν στη Θεσσαλονίκη που φανερώνουν πως η πόλη αρχίζει να δέχεται σημαντικές πιέσεις από προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές: καταδιώξεις σε κεντρικούς δρόμους αυτοκινήτων µε διακινητές και μετανάστες, «στρατοπέδευση» νεοεισελθόντων προσφύγων σε κεντρικά σημεία της πόλης, κατάληψη εγκαταλελειμμένων κτιρίων και ολόκληρων γειτονιών από πρόσφυγες που παραμένουν στην πόλη από καιρό. Η ανυπαρξία αξιόπιστων και έγκυρων αριθμητικών δεδομένων µας οδηγεί µόνο σε εμπειρικές εκτιμήσεις.
Από τη μια, η απελπιστική κατάσταση στους προσφυγικούς καταυλισμούς και στις δομές φιλοξενίας και, από την άλλη, ο πλημμελής έλεγχος των συνόρων διαμορφώνουν µία κατάσταση όπου περιφερόμενοι ανά την επικράτεια πρόσφυγες/μετανάστες αναζητούν στέγη, τροφή και ελπίδα. Η Θεσσαλονίκη για τους περισσότερους είναι σταθμός στο μεγάλο ταξίδι τους προς τη Δυτική Ευρώπη, όμως ο εγκλωβισμός τους εδώ είναι σύνηθες φαινόμενο.
Η πόλη, δυστυχώς, μοιάζει και είναι απροετοίμαστη. Μια βόλτα σε γειτονιές και περιοχές που -εμείς οι Θεσσαλονικείς που περπατάμε στην πόλη- γνωρίζουμε θα µας φέρει μπροστά σε άσχημες εικόνες. Άνθρωποι να κοιμούνται σε ημιτελή κτίρια, σε άδειες πολυκατοικίες, προαύλιους χώρους, υπόγεια, δώματα, σε απάνθρωπες συνθήκες, στερούμενοι των πιο βασικών προϋποθέσεων. Κρατητήρια και αστυνομικά τμήματα ασφυκτικά γεμάτα και παράλληλα µία πόλη που προσπαθεί να παραμείνει λειτουργική, φιλόξενη και ασφαλής.
Για την κατάσταση αυτή, όμως, υπάρχουν ευθύνες. Η Ελλάδα για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος έχει λάβει συνολικά το ποσό των 1,6 δισ. ευρώ, µε αποτελέσματα να παραμένουν τραγικά για τους πρόσφυγες και μετανάστες και δυσφημιστικά για την ίδια τη χώρα. Για να γίνουν αντιληπτά τα μεγέθη των χρηματοδοτήσεων, αρκεί να σκεφτεί κανείς πως για κάθε μετανάστη αναλογεί το ποσό των 14.000 δολαρίων. Κι όμως, εικόνες σαν της Μόριας και των κτιρίων στην περιοχή Γιαννιτσών στη Θεσσαλονίκη είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Η κατασπατάληση του δημοσίου χρήματος µε τρόπο μοναδικά αναποτελεσματικό έχει ενεργοποιήσει τις δικαστικές Αρχές αλλά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ένα πλέγμα αδιαφάνειας, προχειρότητας και διασπάθισης χρημάτων σκεπάζει το μεταναστευτικό/προσφυγικό ζήτημα µε πολύ λίγους ωφελούμενους και πολλούς ζημιωμένους.
Σε αυτό το πλαίσιο, θα περίμενε κανείς να υπάρξει μεγαλύτερη κινητοποίηση των δήμων λόγω της εγγύτητας µε το πεδίο και μιας σχετικής ευελιξίας συγκριτικά µε την κεντρική διοίκηση. Δυστυχώς, όμως, και στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης, µόνο έπειτα από συγκεκριμένα γεγονότα που ανέδειξαν το πρόβλημα αποφασίστηκαν κάποιες παρεμβάσεις προς τη σωστή κατεύθυνση.
Το πρόβλημα είναι υπαρκτό, οι λύσεις δεν πρέπει να είναι αποσπασματικές, οι πόροι υπάρχουν, ο λαός µας είναι φιλόξενος και ανεκτικός. Με σεβασμό στο δράμα των ανθρώπων και αισθήματα αλληλεγγύης οφείλουμε να εξασφαλίσουμε ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης για όσο χρειαστεί. Ταυτόχρονα, οι πόλεις µας πρέπει να παραμείνουν λειτουργικές, ευρωπαϊκής αισθητικής, µε προσπελασιμότητα και αίσθημα ασφάλειας. Είναι και αυτό ένα μεγάλο στοίχημα του σήμερα για τις οργανωμένες κοινότητές μας.
Άρθρο μου στην εφημερίδα “Το Έθνος”, 16.10.18
